Opowieści niesamowite z literatury niemieckojęzycznej.

CZARNY PAJĄK

Autor:Gerard Koziełek
Tłumaczenie:
Wydanie oryginalne:0
Wydanie polskie:1976
Wydawnictwo:Wydawnictwo Dolnośląskie
Ilość stron:563

Autor recenzji:Magda Drabikowska (Morgaina)
Ocena autora:7
Ocena użytkowników:6
Głosów:1
Inne oceny redakcji:

„Zjawy, uczniowie szatana, wilkołaki i wampiry, Dracula i ludzie-zwierzęta, białe damy i czarni mnisi zdobywają w literaturze coraz częściej prawo obywatelstwa” (G. Koziełek, [Wstęp do:] Czarny Pająk. Opowieści niesamowite z literatury niemieckojęzycznej, Warszawa 1976, s.31.)

Powszechnie uważa się, że w literaturze nowożytnej Europy tematyka grozy zjawiła się w sposób pełny i doskonały dopiero w epoce romantyzmu; choć wszelkiego rodzaju gotycyzmy są przecież wytworem myśli osiemnastego wieku, myśli oświeconych. Szczególne miejsce tak rozumiane okropności znalazły sobie w kulturze Wielkiej Brytanii i Niemiec. Trudno wykazać, co było najpierw. Czy ponura wyobraźnia angielskiej arystokracji, owocująca tekstami na miarę Zamczyska w Otranto czy Mnicha, a może frenetyczne opowiadania naszych zachodnich sąsiadów, inspirowane posępnymi historiami o duchach i rycerzach, które w Niemczech nigdy nie wychodziły z mody.

Wyobrażnia obu narodów przenikała i oddziaływała na siebie, a z tych intertekstualnych zależności ukonstytuowała się konwencja, która bujnie rozwija się w kulturze już nie tylko Europy. Warto sprawdzić, co leżało u początków horroru.

Gerard Koziełek przedstawił czytelnikom doskonały wybór opowiadań fantastyki i grozy niemieckojęzycznych twórców od czasów oświecenia, po modernizm. Znalazły się w nim zarówno teksty mistrzów gatunku, jak E. T. A. Hoffmann, czy G. Meyrink; mniej znane opowiadania klasyków literatury (Szafa Thomasa Manna czy Historia neapolitańskiej śpiewaczki J. W. Goethe’go), wreszcie utwory pisarzy nieznanych w Polsce, choć wciąż popularnych w ojczyźnie, jak H. H. Ewers, jak też niemal zupełnie zapomnianych (Paul Rohrer).

Warstwa fabularna po dziś dzień zaciekawia różnorodnością treści i bogactwem wyobraźni. Znajdziemy całą galerię duchów i upiorów – pokutujących, powracających zza grobu, doprowadzających do szaleństwa i śmierci bohaterów. Uliczkami miast nocą przechadzają się wampiry, odludna wioska okazuje się zaklętym miejscem, które raz na sto lat wynurza się z niebytu wraz z widmowymi mieszkańcami, świat widzenia, snu i choroby psychicznej przenika się bezustannie na poziomie literackiej fikcji z rzeczywistością. To apoteoza wizji niczym nie poskromionej.

Fakt - niektóre teksty będą zadziwiać banalnością i schematycznością (nas, gdyż w czasach ich powstania konwencja nie była tak wyczerpana), ale obok nich znajdziemy prawdziwe perełki, jak Piaskun E. T. A. Hoffmanna – genialne studium szaleństwa i opętania, czy Pająk H. H. Ewersa – symboliczny obraz destrukcyjnego uczucia w postaci sprowadzającej śmierć kobiety-pająka.

Antologia ta jest przebogatym światem, w który wchodzi się zostawiając za sobą czytelnicze przyzwyczajenia naszych czasów. I raczej trudno będzie czegokolwiek się wystraszyć. Ale za to nad wszystkim unosi się aura niepokoju, płynąca ze spuszczonego z łańcucha marzenia, które stało się koszmarem.

Zaloguj się aby móc oddać swój głos na książkę.

Plusy:

+ syntetyczne ujęcie niemieckiej fantastyki od oświecenia po modernizm
+ wykorzystanie charakterystycznych dla niej motywów
+ klimat
+ niektóre z tych opowiadań to klasyka

Minusy:

– antologia, więc siłą rzeczy zebrano teksty na różnym poziomie
- nie wszystkie o wybitnych walorach literackich
- niektóre wtórne, dziś już nie straszą

Na forum:

Podyskutuj o książce tutaj: Forum HO

Horror Online 2003-2015 wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie fragmentów lub całości opracowań, wykorzystywanie ich w publikacjach bez zgody twórców strony ZABRONIONE!!!

- - - -